Kayıtlara göre Sovyet öncesi Rus Donanması'nın en ünlü gemisi, Dretnot’tu. Ancak gemi ile aynı adı taşıyan ve 1925 yılında yapılan film “The Battleship Potemkin” sayesinde Potemkin zırhlı savaş gemisi sonsuza dek ölümsüzleştirildi ve Sovyet Rus Donanmasının en güçlü savaş gemisi olarak anıldı. 

Yapım aşamasında başka bir sınıf savaş gemisi olması planlanan gemi, inşası bittiğinde tamamen yeni bir sınıfta yer alıyordu. 1897'de başlayan uzun bir inşaat döneminin ardından, Potemkin savaş gemisi, 1904'te Kniaz Potemkin Tavricheskiy adını aldı. Ertesi yılın başlarında geminin top kuleleri tamamlandı ve meşhur gemi Karadeniz Filosuna katıldı. 

Aynı yıl Rus-Japon Savaşı'nda bir isyan gerçekleşti. Rus Donanması'ndaki ayak takımları Çar'a karşı bir devrim yapmaya çalışmak için isyandan yararlandı. Devrim girişimi başarısız oldu. Ancak bu isyan sırasında geminin adı Rumenler tarafından Panteleimon'a iade edildikten sonra değiştirildi. 

Birinci Dünya Savaşında Potemkin 

Meşhur gemi, 1907 ve 1916 yılları arasında bir dizi bakımdan geçti. Bakımın ardından Potemkin, 1. Dünya Savaşı'nda Karadeniz Filosu ile Türklere karşı hizmet verdi. Geminin adı 1917'de yaşanan Şubat Devrimi'nden sonra yine Potemkin-Tavricheskiy oldu. Daha sonra tekrar Borets za svobodu (Özgürlük Savaşçısı) olarak değiştirildi.

Potemkin savaş gemisi birkaç ay yedekte bekletildikten sonra Mayıs 1918'de Sivastopol'da ilerleyen Alman kuvvetleri tarafından ele geçirildi. Kasım ayında imzalanan ateşkes şartlarına göre meşhur gemiler arasında yer alan Potemkin, o yılın sonunda itilaf devletlerine teslim edildi. 

Tarihi Potemkin Gemisinin Sonu

Nisan 1919 yılında Kırım'daki İngiliz kuvvetleri, ilerleyen Bolşevik kuvvetlerini durdurmak istedi. Potemkin’in Beyaz Ordu'ya karşı kullanmasını önlemek amacıyla karşıt kuvvetler tarafından meşhur geminin motorlarını imha edildi. Bununla birlikte, meşhur gemi 1920 yılında Beyazlar tarafından terk edilmeden önce birkaç kez el değiştirdi. 

Gemi, Donanma Listesi'nde birkaç yıl daha yer aldı. 1923 yılında geminin hurdaya çıkarılmasına karar verildi. 

Potemkin savaş gemisi gerek tarihteki yeri gerekse filmlere konu olması yönüyle sık sık günüme gelmektedir. Bunun bir sebebi de Rus tarihine damgasını vurarak, 1905'te Rus-Japon Savaşı'nı sona erdirmek için potansiyel bir katalizör görevi görmesidir.

Yakın tarihte gemi, 1905 isyanına dayanan bir filmin de ana öğesi olmuştur. Savaş döneminde yaşanan konular, filmde yoğun bir şekilde dramatize edilmiştir. Çekilen filmin gerçeği yansıtmadığını savunan olduğu gibi yaşamın ta kendisi olduğunu söyleyenler de olmuştur.