Asıl adı Ahmed Muhiddin Piri olan Piri Reis'in doğum tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte 1465 ile 1470 yılları arasında doğmuştur. O tarihlerde Türk deniz üssü olarak bilinen küçük bir sahil kasabası Gelibolu’ da doğmuştur. Karamanlı Hacı Ali Mehmed’in oğlu ve ünlü Osmanlı denizcisi Akdeniz Amirali Kemal Reis’in yeğenidir.

Muhiddin Piri on bir yaşına kadar Gelibolu’nun bu küçük sahil kasabasında yaşamıştır. On bir yaşına kadar ailesinin yanında eğitim alan ve okuma yazmayı öğrenen Muhiddin Piri amcası Kemal Reis’in gemilerinde denizcilik mesleğine ilk adımı atar.

 1483-1493 yılları arasında amcası ile Akdeniz’de; Sicilya, Sardunya, Korsika ve Fransa kıyılarındaki akınlara katıldılar. 1486 yılında Endülüs’te Müslümanların hakimiyetindeki son şehir Gırnata’da zulme uğrayan Müslümanlar Osmanlı Devletinden yardım isteyince Kemal Reis ve yeğeni Muhiddin Piri İspanya’ya giderek Müslümanları Kuzey Afrika’ya taşıdı. 

 Venedik ele geçirmek için sefer hazırlığı yapan II. Beyazıt'ın Akdeniz'de korsanlık yapan denizcileri donanmaya katılması için çağrı yaptı. Bunun sonucunda 1499-1502 yıllarında Osmanlı Donanması'nın Venedik Donanması'na karşı sağlamaya çalıştığı deniz kontrolü mücadelesinde Osmanlı gemi komutanı görevinde bulunarak ilk kez savaş gemisi kaptanı oldu. Piri Reis Akdeniz'de yaptığı seyirler sırasında gördüğü yerleri ve yaşadığı olayları, Kitab-ı Bahriye adıyla dünya denizciliğinin de ilk kılavuz kitabı olma özelliğini taşıyacak olan kitabının başlangıç bölümünü oluşturdu.

 Piri Reis, 1511'de amcasının ölümünden sonra, bir süre için açık denizlere açılmadı. Gelibolu'ya yerleşerek burada, önce 1513 tarihli ilk dünya haritasını çizdi. Büyük bir denizci olduğu kadar büyük bir kartograf (haritacı) olan Piri Reis gezip gördüğü yerleri coğrafi haritasını ve tarihi özelliklerini çıkarmıştır.

 Mısır, Osmanlı topraklarına katılınca 1517’ de İskenderiye’ ye bir filo ile giden Yavuz Sultan Selim ile şahsen tanışma fırsatını bulan Piri Reis, daha önceleri hazırladığı dünya haritasını padişaha hediye etmiştir. Mısır seferinden sonra tekrar Gelibolu’ ya dönen Piri Reis burada bilimsel çalışmalarına devam etmiştir.

Osmanlı tarihinde Kanuni Sultan Süleyman dönemi büyük fetihlerin olduğu bir dönemdi. Piri Reis 1523’teki Rodos seferi sırasında Osmanlı Donanmasına katıldı. 1954’de Mısır seyrinde kılavuzluğunu yaptığı sadrazam Pargalı Damat İbrahim Paşa’nın takdiri ve desteğini kazandı.  

 Barbaros Hayrettin Paşa 1533 yılında Kaptan-ı Derya olunca, Piri Reis de Derya Sancak Beyi unvanı aldı. Barbaros Hayrettin Paşa’nın 1546 yılında vefatının ardından Piri Reis Mısır Kaptanlığı yaptı. Umman Denizi, Kızıl Deniz ve Basra Körfezinde görevlerinde uzun yıllar görev yaptı.

1552'de önemli bir Portekiz üssü olan Maskat'ı ve ardından Kişm Adası'nı alarak Hürmüz Kalesi'ni kuşattı. Portekizlilerin Basra Körfezi'ni kapatmak istediklerini duyarak kuzeye yöneldi. Katar Yarımadası'na, Bahreyn Adası'na egemen olarak Mısır'a geçti. 

1552 yılında ikinci kez çıktığı Mısır Seferindeki son durak Basra idi. Piri Reis gemilerinin ihtiyaçlarını gidermesi, onarım ve bakımlarının yapılması ve askerlerin dinlenmesi için donanmayı Basra’ da bırakarak ganimet yüklü gemilerle Mısır’ a geldi. Donanmayı Mısır’da bırakması kusur sayıldığı için Mısır’da hapsedildi. Basra Beylerbeyi Kubat Paşa ile Mısır Beylerbeyi Mehmet Paşa’nın tutumları nedeniyle; Kanuni Sultan Süleyman’ a şikâyet edilmiş, sonuçta hizmette kusur ile suçlanarak 80 yaşını aştığı bir dönemde 1554 yılında idam edilmiştir.

 Piri Reis, denizcilik alanında zamanının en önemli bilim adamları arasında yer almıştır. Ana dili dışında Rumca, İtalyanca, İspanyolca hatta Portekizce bildiği anlaşılıyor. Dünya haritasını hazırlarken, bu dillerdeki eserlerden yararlandığını kendisi yazmıştır.

Eserleri:

“KİTAB-I BAHRİYE” (Ege ve Akdeniz kılavuzu): Piri Reis değişik zamanlarda Ege, Adriyatik, İtalya, Fransa, İspanya ve Tunus limanlarında inceleme yapma fırsatı bulmuştur. Buralara ilişkin notlarında tarihi, coğrafi ve denizleriyle ilgili ayrıntılı bilgiler yer almaktadır. Bahriye kitabı 1521 ve 1525 tarihlidir. Asıllarından kopya edilmiş nüshaları İstanbul, Berlin, Dresden, Bolonya, Paris, Viyana ve Londra’daki özel ve devlet kütüphanelerinde bulunmaktadır.

“DÜNYA HARİTASI” 1513 tarihinde 1. sini, 1528 tarihinde de 2. sini hazırladığı dünya haritaları, renkli olarak ve deri üzerine yapılmıştır. Bugün asıl ve kopyaları parçalanmış halde mevcuttur.