Denizci Ressamlar: Haydar Reis
Denizci ressamlarımız arasında yer alan Haydar Reis, Galatalı lakabıyla anılmıştır. 16. yüzyılın şair, nakkaş ve denizcileri arasında yer almaktadır. Nigari mahlasıyla ayrı üne sahip olmuştur. Sanatçı yurt içinde ve yurt dışında, ünlenmiş bir Türk büyüğü olarak sanat tarihlerine adını yazdırmıştır. Büyükbabası satranç oyununda Abdülkadir adıyla ün yapmıştır. Devrinin satranç oyununda meşhur bir satranç ustası olduğu için bu konuda bir risale kaleme almıştır.
Haydar Reis, 16. yüzyılda minyatür sanatında farklı bir üslup geliştirmiştir. Batı’da Türk Ekolünün Ressamı Haydar Bey isminin yanında Muhteşem Süleyman’ın Ressamı Haydar Bey adıyla da bilinmektedir. Özellikle Kaptan-ı Derya olarak görev yapan Hızır Hayrettin (Barbaros) Paşa’nın döneminde, onun portresini çizen ilk Türk denizci ressam olması da Haydar Reis’in ayrı bir üne kavuşmasına vesile olmuştur.
Sultan II. Selim şehzadelik döneminde Haydar Reis’in denizcilikteki ününü duymuştur. Ayrıca minyatür, tezhip, hat sanatlarında da devrin ünlü sanatkarları arasında yer alacağını anlamıştır. Bununki birlikte iyi bir portre ressamı ve şair olduğunu öğrenmiştir ve kendi yanına almıştır. Daha sonra tahta çıktığı zamanda da Haydar Reis’e kendi minyatürünü yaptırmıştır. Bu portre zamanla oldukça ünlü olmuştur ve aslı günümüzde Paris’te yer almaktadır.
Haydar Reis, bazı deniz savaşlarını mesnevi türünde yazmıştır. Yazma konusunda da başarılıdır ama asıl uzmanlık alanı resim sanatına olmuştur. Resmettiği eserlerde dönemin etkilerine sıklıkla rastlanır. En güçlü yönü portreciliği olsa da deniz ressamlığında da oldukça başarılı olmuştur. Denizci ressamlar denildiğinde akla ilk gelen isimlerden olan Haydar Reis son derece önemli ve değerli çalışmalara sahiptir.
Sanatçı ve denizci Osmanlı döneminde deniz ressamlığının öncülüğünü yapmıştır. O dönemde özellikle resim sanatında öncü isimlerden biri haline gelmiştir. Kullandığı teknikler ile çağının önünde bir isim olmuştur. Öyle ki kullandığı resim tekniği günümüzde kullanılan tekniklerle benzerlik göstermektedir. Ünlü denizci ve ressam olan Haydar Reis İstanbul’da vefat etmiştir. Vefat tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Çizdiği resimlere imzasını atmasa da kendisine ait olduğu bilinen tablolar Topkapı Sarayı gibi çeşitli müzelerde sergilenmektedir.