Teknelerde Meyil ve Trim
Teknelerin deniz üzerinde manevralarını etkileyen bazı itici güçler vardır. Rüzgâr ve dalga gibi doğal faktörler teknelerin bu itici güçleri üzerinde etkili olabildiği gibi teknede bulunan insan ve diğer çeşitli ağırlıklar üzerinde de etkilidir. Teknelerde meyil ve trim konusu tam olarak bu etkiler ile ilgilidir. Bu etkilerin ifade ediliş biçimi şöyle olmaktadır;
• Teknenin Baş-Kıç yapmasına sebep olan durumlar
• Teknenin yalpa yapmasına sebep olan durumlar
Trim denizcilikte teknenin kıç ve baş taraflar arasındaki farka verilen isimdir. Yani bu terim baş-kıç eksenindeki dengeyi ifade eder. Teknenin gerekli ağırlık dağılımının yapılmaması sebebiyle yan yatması durumuna verilen isim ise meyil olmaktadır. Eğer teknenin baş tarafı suya daha fazla gömülmüş ise başa trimli, kıç tarafı suya daha fazla gömülmüş ise kıç trimli tekne olarak ifade edilir. Bunun anlaşılması için teknenin su hattına bakılması gerekir. Büyük gemilerde bunu anlamak için baş ve kıç tarafında derinliği ifade eden kana rakamları bulunur.
Teknelerde itici gücü sağlayan motorların pervaneler yoluyla suyu etmelerini sağlayan özel bir etkileri vardır. Bunun nasıl bir etki olduğunu ancak sakin bir denizde tekne kullanırken anlayabilirsiniz. Teknelerde bulunan trim teknenin performansına ve dümeni doğrudan etkiler. Bu trim kıçlı veya başlı olarak ayarlandığında dümen iskeleye kırılırken veya sancağa kırılırken farklı bir karşı güç oluştuğu gözlemlenir. Eğer bu işlem süratle giden bir teknede gerçekleştirirse tekne oldukça keskin bir dönüş yapar.
Kıçtan Takmalı Teknelerde Trim Ayarı
Teknelerde meyil ve trim konusuna öncelikle kıçtan takmalı teknelerde trim ayarı konusuyla ilgili gerekli bilgileri sunarak başlıyoruz.
Aşağı Trim: Bu ayar pruvayı aşağı çekmek suretiyle teknenin başının suya gömülmesini sağlar. Böylece özellikle çırpıntılı havalarda teknenin daha iyi seyir etmesini sağlar. Bu ayar ayrıca tekneyi yüklüyken daha çabuk düzelebilmesini sağlayan bir sistemdir.
Normal Trim: Bu ayar için yapılması gereken yine pruvanın aşağı çekilmesi ve teknenin başının suya gömülmesidir. Bu ayar teknelerde verimi ve makine gücünü arttıran bir sistemdir. Bu ayardayken dikkat edilmesi gereken pervane şaftının su yüzeyine paralel olmasıdır.
Yukarı Trim: Bu ayar adından da anlaşılacağı üzere pruvanın yukarı çekilmesi ve teknenin başının kaldırılması işlemine verilen isimdir. Böylece teknenin suratı artırılır ancak çok aşırı hız yapılması halinde tekne sıçrayabilir.
İçten Takma Motorlu Teknelerde Trim Ayarı
Sevk sistemi bağlanmamış içten takmalı motorlu teknelerde ve özel yapılı motorlarda genellikle pervane eksenini değiştirmek pek mümkün değildir. Bu tarz teknelerde trim ayarı su kesiminin altında yer alan trim paletleri ile gerçekleştirilir. Böylece tekne sürat kazandıkça teknenin suyun içindeki konumunu istendiği gibi değiştirmek daha kolaydır.
Teknelerde meyil ve trim ayarı ağırlıkların yer değiştirilmesi sayesinde düzeltilebilir. Ancak bunun yerine en doğrusu pervanelerin suyu itme açılarına uygun olarak doğru seviyeye getirilmesidir.