Son günlerde Marmara Denizi başta olmak üzere Ege kıyılarımıza da sıçrayan yerel adıyla deniz salyası olarak bilinen müsilaj nedir sorusu herkesin merak ettiği önemli bir konudur.

Deniz salyası adı verilen sarı, yoğun, yosun benzeri yapı nedir? Deniz salyası neden olur? Deniz salyası nasıl temizlenir? Sorularına cevap arıyorsanız yazımızın devamını okumanızı tavsiye ederiz.

Geçmişte de çeşitli varyasyonlarıyla denizlerde görülen deniz salyası 2021 ilkbaharında Marmara Denizi’nin büyük bir kısmını etkisi altına almış bulunmaktadır. Marmara denizinin tüm körfez ve kıyılarını metrelerce kaplayan deniz salyası diğer bir ismi ile müsilaj denizlerimizi etkilemeye devam etmektedir.

Deniz Salyası Nedir?

Deniz salyası, tüm bitki ve organizmalar tarafından üretilen, yapışkan ve yoğun bir maddedir. Sümüksü yapısıyla dikkat çeken deniz salyası, deniz sıcaklığının yükselmesi ve artan bakteri sayısı sebebiyle oluşmaktadır.

Deniz Salyası, Müsilaj, Neden Olur?

Deniz salyasının oluşabilmesi için, mevsim sıcaklıkları, akıntı, kirlilik, tuz seviyesi gibi pek çok etken bulunmaktadır. Aynı zamanda fitoplankton adıyla bilinen bitkisel deniz canlılarının çoğalması da müsilaj oluşumuna sebep olmaktadır.

Deniz suyu sıcaklığının yükselmesi deniz salyası neden olur sorusuna cevap olabilecek oldukça önemli bir sebeptir. Deniz sıcaklıklarının artması denizlerde bulunan bakterilerin yaşayabilmesi için uygun ortam oluşturmaktadır.

İklim geçişlerine bağlı olarak denizlerde durgunlaşma yaşanmaktadır. Denizlerin durgunlaşması, denizlerde dalga ve akıntının azalması da kıyı şeridinde metrelerce ilerleyen deniz salyası oluşumuna sebep olmaktadır.

Deniz salyasının oluşmasına en büyük etkenlerden bir diğeri denizlerde yaşanan kirliliğin artması ve atıkların çoğalmasıdır. Marmara Denizi’nde yer alan, ve Ege Deniz’e de akmaya başlayan deniz salyası, denizin durgunluğu ve deniz suyu sıcaklığındaki artış kadar denizlerdeki kirlilikle de ilgilidir.

Müsilajın Zararları Nelerdir?

Marmara Denizi'nde etkili olan deniz salyası, deniz sıcaklığının yüksek olması ve denizin durgun olması nedeniyle artmaktadır. Müsilajın artması balıkçıların avlanmasını engellemekte ve denizlerde bulunan canlı çeşitliliğinin azalmasına neden olmaktadır. Müsilaj, canlı çeşitliliği başta olmak üzere denizlerdeki tüm biyolojik çeşitliliği olumsuz şekilde etkilemekte ve çözüm bulunmazsa uzun süren deniz salyası istilalarında denizlerdeki yaşamın yok olmasına sebep olmaktadır.

Müsilaj Nasıl Temizlenir?

Uzmanlar müsilajın tamamen temizlenmesinin uzun ve zorlu bir süreç olduğunun altını çizmektedir. Deniz salyasının temizlenebilmesi için denizde dalgalanma ve rüzgarın şart olduğu ilk söylenen doğal temizlik yöntemleri arasında yer almaktadır. Ancak Marmara Denizi’nin tamamen temizlenebilmesi için gerekli destek çalışmalarının yapılması gerekmektedir. Denizin deniz salyasından temizlenmesi çalışmaları doğrultusunda, öncelikle Marmara Denizi’nin tamamen koruma altına alınması gelmektedir. Koruma altına alınan denizin tamamen temizlenebilmesi için ilgili noktalara arıtma tesisleri kurularak deniz suyunun arıtılması gerekmektedir.

Marmara Denizi

Marmara Denizi 240 km uzunluğa, 70 km genişliğe ve 11,500 km2 yüzölçümüne sahiptir. Marmara Denizi’nin en derin yeri -1.270 metredir. Denizde görülen akıntı, normal deniz ya da okyanuslardaki dairesel tip akıntı yerine, doğu batı yönünde ilerleyen bir akıntıdır. Marmara Denizi’nin yüzeyi Denizin Karadeniz kökenli, dibi ise Ege ve Akdeniz kökenli olmak üzere, sıcaklık, oksijen ve tuz oranı bakımından farklı su kütlelerinden oluşmaktadır.

Marmara Denizinde Bulunan Körfezler

İzmit Körfezi

Gemlik Körfezi

Erdek Körfezi

Bandırma Körfezi

Marmara Denizi Nasıl Oluştu?

Marmara Denizi, jeolojik dönemler içerisinde özellikle Buzul Çağ döneminde göle ve denize dönüşerek sürekli olarak bir değişim yaşamıştır. Miyosen döneminde Marmara Denizi; Karadeniz, Hazar denizi ve Macaristan'a kadar uzanan bir iç deniz ile daha büyük bir denizin parçasıdır.

Denizin yakın tarihli jeolojik dönemi incelendiğinde, 12 bin yıl önce deniz seviyesinin -85 m olduğu ve Marmara Denizi’nin bir göl olduğu anlaşılır.

Marmara Denizi’nin son denize dönüştüğü dönem ise 6500-7000 yıl öncesinde tarihlenmektedir. Bu dönemde yaşanan Karadeniz Tufanı ile Marmara Denizi İstanbul Boğazı’nın suyla dolması sonucu göl olan Karadeniz’in denize dönüşmesine aracılık etmiştir.

 Marmara Denizi’nin Önemi

Marmara denizi biyolojik çeşitliliği, çevreye verdiği olumlu etkiler ve jeopolitik anlamda taşıdığı değerlerle büyük önem taşımaktadır. Aynı zamanda medeniyetler eşiği olan Marmara Denizi tarihsel batıklar açısından da oldukça zengindir. Yakın tarihte Marmaray kazıları sırasında keşfedilen, Bizans’ın en büyük limanı olan Thedosius Limanı ve denizin farklı bölgelerinde bulunan 6. Ve 13. YY’dan kalma pek çok başka batık, denizde bulunmaktadır.

Marmara denizinde ekonomik anlamda değer taşıyan bir diğer etkinlik balıkçılıktır. Marmara Denizi’nde balıkçılık antik çağlardan beri önemli bir uğraştır.

2010 yılında Marmara Denizi’nde avlanan balıklar, Türkiye balıkçılığın %8,36'sini oluşturmaktadır. Günümüzde aşırı avlanma ve kirlilik gibi faktörler Marmara'daki balık stoklarını büyük oranda tehdit etmektedir. Ticari değerlere sahip olan tür sayıları ve avlanan balık miktarları günden güne düşmektedir.